The Blog Single

سقف عرشه فولادی (متال دک) آری یا نه؟

مقدمه

پس از تبیین بحث و بررسی پیرامون سقف تیرچه بلوک در مقاله‌ی مربوط به آن، حال قصد داریم در مورد مزایا و معایب سقف عرشه فولادی مطالب مختصر و مفیدی را بیان نماییم. بطور کلی پس از آن که اقبال جامعه‌ی فعال در عرصه‌ی ساخت و ساز از سقف تیرچه بلوک روی برگرداند، همه به دنبال جایگزینی برای آن بودند تا این که در چند سال اخیر تکنولوژی مربوط به این سقف کاملاً بومی شد و خیلی سریع در حال شایع شدن نیز می‌باشد. اما سؤالی مطرح می‌شود این است که آیا این نوع سقف جایگزین مناسبی چه از نظر فنی و چه از نظر اقتصادی هست یا نه؟

معرفی اجزای سقف عرشه فولادی و شیوه‌ی اجرای آن

این سقف با بتن‌ریزی بر روی شبکه‌ی میلگرد و ورق‌های گالوانیزه‌ی ذوزنقه‌ای شکل که حکم قالب ماندگار برای بتن را دارند، اجرا می‌شود. بر روی ورق‌ها برجستگی‌هایی وجود دارد تا درگیری با بتن را افزایش دهد. اغلب این ورق‌ها عرض‌های ۱۰۰۰ و ۱۲۵۰ میلیمتر دارند. جهت اتصال آن‌ها به هم و به تیرهای اصلی سازه از گل‌میخ‌ یا برشگیر استفاده می‌شود. برشگیرها با استفاده از دستگاه ویژه و تفنگی شکل با نام Stud Welder به سطح ورق جوش داده می‌شوند. در واقع برشگیرها علاوه‌بر دوخت و دوز ورق‌ها به یکدیگر، وظیفه‌ی انتقال نیروهای برشی مابین سطح تماس فولاد و بتن را نیز بر عهده دارند.

مزایای سقف عرشه فولادی

• سرعت اجرای این نوع سقف در سازه‌ها اسکلت فولادی بسیار بالاست بطوری که می‌توان در ابتدا ورق‌های گالوانیزه‌ی ذوزنقه‌ای شکل و شبکه‌ی میلگردهای روی آن در همه‌ی طبقات را نصب کرد و سپس عملیات بتن‌ریزی تمامی سقف‌ها را همزمان با هم انجام داد.
• عمل‌آوری بتن بخاطر محدود شدن بتن دال توسط ورق‌ها از یک طرف نسبتاً راحت است.
• حذف قالب‌بندی و شمع‌بندی به همراه افزایش فاصله تیرها منجر به کاهش مصرف فولاد می‌گردد.
• بخاطر صلبیت کافی ورق‌ها نیروی کار به راحتی روی آن حرکت می‌کند و بتن‌ریزی را با سرعت و کیفیت انجام می‌دهد، بطوری که سطح تمام شده‌ی بتن دال تا حدود زیادی صاف است و با کمی ماله‌کشی هزینه‌ی مربوط به تسطیح قبل از اجرای کف تمام شده حذف می‌گردد.
• تعبیه‌ی بازشوهای مورد نیاز تأسیسات قبل از بتن‌ریزی امکان‌پذیر است.انعطاف بالا برای اجرا در پلان‌های غیرمستطیلی. برای مثال ورق گالوانیزه‌ی مربوط به لبه‌ي نیم‌دایره و طرّه‌ای بالکن ساختمان‌ها و یا لبه‌های ناگونیا در مرز ساختمان همسایه با توجه به شکل مورد نیاز برش خورده نصب و بتن‌ریزی می‌شود.
• صلبیت بالای خمشی این سقف باعث انطباق با فرض رایجی است که در محاسبات مربوط به طراحی سازه می‌شود.

معایب سقف عرشه فولادی

• مهمترین عیب این سقف لزوم استفاده از تیم اجرایی با تجربه و آشنا در اجرای آن است.
• جزئیات اجرایی این سقف در سازه‌های اسکلت بتنی زیاد است و به همین دلیل قابلیت اجرای سریع در سازه‌های بتنی ندارد. شاید به همین خاطر باشد که استفاده از این نوع سقف در سازه‌های اسکلت فلزی بسیار بیشتر متداول است.
• ارتعاش یا لرزش ساختمان همواره برای ساکنین آن از لحاظ آرامش روانی مهم است. کنترل مربوط به آن در سازه‌های اسکلت فلزی از اهمّیت بیشتری برخوردار است، چرا که فلزاتی مثل فولاد به دلیل ساختار مولکولی به هم فشرده‌ی خود توانایی زیادی در انتقال ضربات ناشی از بارهای زنده در ساختمان (مثل عبور و مرور ساکنین) را دارند. این قابلیت باعث می‌شود مسئله‌ی ارتعاش در سازه‌ها و اجزای فلزی نسبت به بتنی شدیدتر جلوه کند.
• تنش تسلیم فولاد پس از آن‌که در معرض درجه حرارت بالا قرار بگیرد به شدّت کاهش می‌یابد؛ به همین دلیل بایستی به الزامات آیین‌نامه‌ها برای مقاومت در برابر آتش‌سوزی فولاد توجه داشت تا اتفاقات ناگواری مانند حادثه‌ی پلاسکو رخ ندهد. برای مقاومت قابل قبول ورق گالوانیزه‌ی سقف عرشه فولادی در برابر آتش‌سوزی نیز بایستی این الزامات رعایت گردد. از جمله‌ی این الزامات استفاده از پوشش مناسب برای آتش‌بند کردن ورق‌هاست که هر چند سال یکبار بایستی مورد بازدید قرار گیرد و در صورت نیاز ترمیم گردد. آیا پس از اتمام مراحل نازک‌کاری و اتصال یا عدم اتصال سقف کاذب این بازدید و در صورت نیاز ترمیم در جای جای ساختمان مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی انجام خواهد شد؟
• از جمله مهمترین نقاط ضعف فلزات زنگ‌زدگی است. بخارآب موجود در هوا و قرارگیری تأسیسات حرارتی و برودتی در تراز سقف به این نقطه‌ی ضعف دامن زده و موجب می‌شود تا بازدید ادواری از سقف عرشه فولادی اهمیّت بیشتری پیدا کند. همچنین باید گفت، این مسئله در نواحی که رطوبت نسبی هوا بیشتر است مثل استان‌های شمالی و جنوبی کشورمان، حادتر خواهد شد.

نتیجه‌گیری

هر چند سقف‌های عرشه فولادی از جنبه‌ی اقتصادی مقرون به صرفه به نظر می‌آیند، اما از نقطه نظر فنی مشکلاتی دارند که جنبه‌ی اقتصادی آن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. به بیان ساده‌تر، اگر قرار است سقف عرشه فولادی با توجه به کیفیت اجرا در ایران انتخاب گردد، بایستی انتخاب و بکارگیری تیم اجرایی متخصص به همراه دستمزد آن در هزینه‌ها منظور شود، جزئیات دقیق نصب آن به تیرها و ستون‌ها بخصوص در سازه‌های اسکلت بتنی در نقشه‌ها تعیین گردد و سرعت اجرای آن با دیگر انواع سقف مقایسه شود، پوشش مناسب جهت جلوگیری از زنگ‌زدگی و آتش‌بند کردن آن بعد از نصب سقف اجرا شود، از متخصصین با صلاحیت در بازدیدهای ادواری برای کنترل پوشش ضدزنگ و آتش‌بند ورق استفاده گردد و در نهایت هزینه‌ی مربوط به این بازدیدها در توجیه اقتصادی بودن سقف عرشه فولادی مد نظر قرار بگیرد.

برای دیدن پروژه‌های معماری ما کلیک کنید.